Category Zdrowie

Świeże i suche liście tymianku z prawoślazem stosuje się przy kokluszu, schorzeniach przewodu pokarmowego i układu nerwowego, gośćcu i zapaleniu korzonków nerwowych, a także jako środek moczopędny i pobudzający apetyt.

Na użytek wewnętrzny. Astenia, astma, biegunka, bezpłodność, brak sił, bóle i zawroty głowy, gorączka z przerwami, neurastenia, brak łaknienia, apopleksja z krwotokiem, dolegliwości nerwowe, drgawki, paraliż, chroniczny nieżyt oskrzeli, obfite pocenie się rąk, niedostateczne wydalanie moczu, niedociśnienie tętnicze krwi, miesiączkowanie bolesne i zaburzenia miesiączkowania, podatność na powstawanie raka, okres poprzedzający poród, zapalenie węzłów chłonnych pachy, przerost układu chłonnego, zapalenie oskrzeli, chroniczny nieżyt żołądka, osłabienie pracy układu trawiennego, schorzenia wątroby, płuc, dróg moczowych, wzmocnienie rekonwalescentów, uszkodzenie włosowatych naczyń krwionośnych w ścianie jelit, wrzód żołądka i dwunastnicy, skurcz jelit, niedokwaśność soku żołądkowego, początkowe objawy cukrzycy, nadmierna pobudliwość nerwowa, nadczynność tarczycy, zatrucia pokarmowe, dychawica oskrzelowa u osób starszych, kamica moczowa.

Ten drzewokrzew z rodziny przewiertnicowatych, osiągający wysokość 5-10 m można zaliczyć do chwastów dendrologicznych. Ma umiarkowane wymagania glebowe, potrzebuje trochę próchnicy i nie zacienione miejsce. Krzew rozsiewają jemiołuszki i jarząbki. Powszechny w całej Polsce, rośnie właściwie wszędzie – w lasach zaroślach, parkach, w pobliżu domostw. Ma lancetowate, o krótkich ogonkach i drobno piłkowanych brzegach liście, kwiat kremowy, pięciopłatkowy, drobny, zebrany w duże baldachy, w zapachu duszący. Kwitnie w maju, natomiast w sierpniu ukazują się w baldaszkach granatowe jagody. Młode gałęzie mają gruby, biały rdzeń.

Ta ciepłolubna, pochodząca z rejonu śródziemnomorskiego bylina z rodziny wargowych, charakteryzuje się silnym, przyjemnym zapachem cytrynowym i lekko gorzkawo-korzennym smakiem pochodzącym z olejku eterycznego wydzielanego przez liście z gruczołów zawierających do 0,4 proc. substancji zapachowych. W Polsce jest uprawiana przez pszczelarzy oraz na plantacjach zielarskich. Dorasta do 125 cm wysokości, kwitnie w łipcu i sierpniu. Surowcem leczniczym są górne części łodygi z kwiatami oraz liście, które należy zbierać przed okresem kwitnienia i ponownie w sierpniu. Liście i ziele, które wykorzystywane są także w przemyśle kosmetycznym, należy przechowywać w miejscu chłodnym, suchym i ciemnym. Liście melisy są bogatsze w substancje czynne niż pędy. Owocem melisy jest rozłupnia zawierająca do 20 proc. tłuszczu.

Jałowiec, znany ze swych właściwości leczniczych już w starożytności, należy do rodziny cyprysowatych zawierającej monoterpeny z liczną grupą związków terpenoidowych, występujących głównie w olejkach lotnych (juniperyna) o silnym zapachu. Olejki te stosowane wewnętrznie działają drażniąco na błony śluzowe przewodu pokarmowego i nerki, mają więc właściwości żółciopędne, żółciotwórcze i odkażające. Działają bakteriostatycznie i dezynfekujące. Drażnią również błony śluzowe dróg oddechowych i wywierają działanie wykrztuśne oraz odkażające oskrzeli. Większe dawki terpenów wywołują objawy toksyczne i uszkodzenie nerek.

Spożywanie nadmiaru produktów mącznych, cukru, białka powoduje ogólne zatrucie organizmu, stany zapalne oczu, zapalenie spojówek, zapalenie tęczówki, zapalenie rogówki. Wady wzroku, mające przyczynę w zatruciu pokarmowym, można wyleczyć stosując głodówkę. Wówczas następuje wydalenie produktów spalania blokujących mięśnie i naczynia krwionośne otaczające oczy, co doprowadza do odprężenia i rozluźnienia mięśni i poprawy wzroku.

Odwar z owoców dzikiej róży może być stosowany trzy razy dziennie po jedzeniu jako środek witaminowy i regulujący przemianę materii. Wit. C zawarta w owocach wpływa dobroczynnie przy leczeniu nowotworów, dobrze działa na wzmocnienie ogólnej odporności organizmu zwłaszcza u dzieci, osób starszych, rekonwalescentów oraz kobiet w ciąży i karmiących. Przyjmuje się przy tym 5 tabletek wit. C po 0,2 g. Wit. C hamuje powstawanie w przewodzie pokarmowym szkodliwych nitrozoamin, które są związkami rakotwórczymi, powstającymi w przewodzie pokarmowym w wyniku spożywania warzyw uprawianych z nadmiarem nawozów sztucznych azotowych. Wyciąg z owoców zaleca się w leczeniu ran, oparzeń, blizn pooperacyjnych, wrzodu żołądka i dwunastnicy oraz jelita grubego, w stanach zapalnych drobnych naczyń krwionośnych skóry i wybroczynach, w niektórych chorobach wątroby, dróg żółciowych, nerek i przewodu pokarmowego oraz w zakażeniach bakteryjnych przebiegających z wysoką gorączką, jak również w przypadkach powiązanych z utrudnionym wchłanianiem wit. C z pokarmów, np. w niektórych nieżytach żołądka i jelit, biegunkach, wrzodzie żołądka i dwunastnicy i in. Wit. C wpływa hamująco na starzenie się ustroju, zmiany miażdżycowe i zaburzenia trawienne.

Jest ciernistym krzewem, niekiedy występuje w postaci niewielkiego drzewka. W Polsce pospolity w niższych partiach górskich, na zachodnim niżu po Wyżynę Małopolską, Kujawy i Pomorze. Rośnie w lasach, parkach, ogrodach, wzdłuż ulic, używany do żywopłotów. Osiąga wysokość 5 m. Ma białe, zebrane w baldachogronach kwiaty, czerwony jajowaty bądź kulisty owoc. Kwitnie w maju lub czerwcu. Do celów leczniczych zbiera się rozkwitające kwiatostany z 2-5 najbliższymi liśćmi i suszy możliwie szybko. Suszone zbyt długo lub pogniecione przy zbiorze łatwo ciemnieją i tracą wartość leczniczą. Podobną wartość co kwiatostany, zwane często po prostu kwiatami, mają także kwiaty i owoce głogu jednoszyjkowego. Głóg szkarłatny mający kwiaty czerwone, często sadzony w parkach – nie nadaje się do celów leczniczych.

Lawenda lekarska dość powszechnie uprawiana w krajach europejskich, w tym i w Polsce, jest znaną od stuleci rośliną leczniczą. Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego. Ziele lawendy charakteryzuje się swoistym, przyjemnym zapachem, a w smaku jest gorzkie i szczypiące. Kwitnie od czerwca do września. Kwiatostany ścina się półtora tygodnia po rozwinięciu pierwszych kwiatów. Są one surowcem leczniczym, z którego jest pozyskiwany olejek lawendowy.

Recepta do stosowania przy niestrawności, zgadze, odbijaniu się, cuchnięciu z ust. Liść babki wąskolistnej, liść bobrka, korzeń goryczki, skórka pomarańczowa w równych ilościach, zemleć i zażywać mniej niż pół łyżeczki przed jedzeniem.

Napar. 1 łyżka ziela na 1 szklankę wrzątku. Gotować 2-3 sekundy, naciągać 10 minut pod przykryciem. Osłodzić miodem. Popijać trzy szklanki dziennie między posiłkami lub po posiłku, przy przeziębieniu, stanach zapalnych jamy ustnej, aftach i paradentozie. Sproszkowany tymianek stosować do zup i potraw smażonych. Popijany do śniadania może zastąpić kawę lub herbatę.