Rodzina brzozowatych (Betuiaceae) jest dość liczna, obejmuje bowiem sześć rodzajów i prawie sto gatunków. Wszystkie zawierają garbniki, a częstym ich składnikiem są glikozydy flawonoidowe. Największe znaczenie w lecznictwie mają brzoza brodawkowata i brzoza omszona.
Brzoza brodawkowata jest pospolitym w Polsce drzewem, występuje na całym niżu oraz w niższych partiach górskich. Rośnie w lasach na suchym siedlisku, powszechna w parkach, często obecna w pobliżu ludzkich siedzib. Osiąga 20 m wysokości. Ma białą, okrężnie łuszczącą się korę. Młode, zwisające gałązki są ciemne i nagie, pokryte kropelkami żywicy w postaci brodawek. Kwitnie w kwietniu i maju. Surowcem leczniczym jest liść, który należy zbierać w maju i suszyć w miejscach przewiewnych i zacienionych. Drewno brzozy jest bardzo cenne i używane w meblarstwie. Z odpadów drzewnych otrzymuje się wysokokaloryczny opał, z drewna – węgiel drzewny, z przeróbki chemicznej (sucha destylacja) drewna, korzeni i kory – szereg cennych produktów, jak smoła, dziegieć, olej juchtowy, olejek brzozowy i in. Kora służy do wyrobu pudełek, młode gałązki używane są do wyrobu mioteł i koszyków. Wiosną ze skaleczonych pni wycieka sok, z którego po sfermentowaniu otrzymuje się napój o pewnej zawartości alkoholu. Na pniu tworzą się narośla dające drewno o bardzo ładnym rysunku (tzw. czeczotka) używane do ozdobnych wyrobów stolarskich.
Brzoza omszona rośnie w miejscach wilgotnych i podmokłych. Z gałęzi ścinanych zimą lub bardzo wczesną wiosną zbiera się pączki i korę. Do celów leczniczych wykorzystuje się liście, pączki, korę i sok.
Leave a reply