Category Zdrowie

W Polsce występują trzy gatunki pokrzywy: konopiolistna (Urtica canabina L.) która ma parzące włoski tylko na kwiatostanach, zwyczajna {Urtica dioica L.) wielka, dochodząca do 2 metrów wysokości i żegawka fUrtica urens L.), która ma około pół metra wysokości i cała jest pokryta parzącymi włoskami: rośnie jako chwast w ogrodach i przy drogach.

Rośnie wszędzie, gdzie ziemia jest choć trochę lepsza od szczerych piasków, ale nie podmokła i mająca dostatek azotu. Ta bylina z rodziny złożonych (Compositae) należy do najbardziej popularnych, a zarazem najbardziej pożytecznych roślin krajowych. Zazwyczaj jest wielkości 10-80 cm, charakteryzuje się gęstym ulistnieniem i aromatycznym zapachem. Ma bezogonkowe, ciemnozielone podwójnie pierzaste wiotkie listki, prawie prostą łodygę, białe, drobne, pięciopłat- kowe zebrane w baldaszki kwiatki. Kwitnie od lipca do późnej jesieni. Krwawnik ma mocno ziołowy zapach, w smaku bardzo gorzki.

Czarnuszka. Działa trawiennie, pobudza czynności żołądka, działa mleko- pędnie, odżywczo i rozpędza złogi reumatyczne. Wraz z nasieniem kopru, kminku i anyżu stanowi najlepszy środek przy wszystkich kłopotach laktacyj- nych u matek karmiących.

Napar na zapalenie okostnej zębowej. Ziele macierzanki, kwiat rumianku, liść mięty, liść szałwii. Płukać zęby co kwadrans ciepłym naparem. Przy zapaleniu okostnej należy uzupełnić niedobór witaminy A, D, E, wapnia oraz potasu. W tym ostatnim przypadku można popijać 2 łyżeczki octu jabłkowego z 1 łyżeczką miodu na szklankę wody ciepłej (nie gorącej!).

Proszek z suchych liści. Jednorazowo 0,1-0,2 g w opłatku wieczorem z 1/2 szklanki płynu jako środek przeczyszczający (purgans). 20-30 mg jednorazowo 2-3 razy dziennie przed posiłkami jako stomachicum (na żołądek) pobudzające łaknienie.

Olejek eteryczny w niedużych dawkach umiarkowanie pobudza ośrodkowy układ nerwowy, zwłaszcza ośrodki oddechowy i naczynio- wo-ruchowy, natomiast w dużych dawkach działa hamująco na ośrodkowy układ nerwowy zmniejszając pobudliwość odruchową i osłabiając wrażliwość zakończeń nerwowych. Ponadto olejek obniża napięcie mięśni gładkich i rozszerza naczynia wieńcowe. Preparaty kozłka mają działanie skuteczne jako środek uspokajający, przeciw- skurczowy i wzmacniający przy różnych zaburzeniach czynnościowych ośrodkowego układu nerwowego, a przede wszystkim w ogólnych stanach nerwicowych (bezsenność, migreny i histeria). W skojarzeniu z bromkami preparaty kozłka działają skutecznie w leczeniu schorzeń narządów wewnętrznych, czynnościowych zaburzeniach wydzielania wewnętrznego, początkowego stadium choroby nadciśnieniowej, choroby Basedowa i świerzbiączek. Działanie lecznicze stwierdzono także przy kołataniu serca i skurczu naczyń wieńcowych z zespołem objawów bólu (dusznica rzekoma), skurczach mięśni gładkich, napadowych skurczach jelit, nadczynności tarczycy, nimfomanii, omdleniach, histerii, neurastenii, zapaleniu skurczowym oskrzeli, gruźlicy płuc. Kłącze działa uspokajająco, rozkurczowo, przeciwepileptycznie, nasennie, znosi nadfermentację jelitową i wzdęcia, jest czerwiopędne i przeciwdrgaw- kowe, działa także przeciwcukrzycowe, zmniejsza częstotliwość oddawania moczu i osłabia uczucie pragnienia, działa przeciwrobaczyco- wo na owsiki i glisty jelitowe. Zewnętrznie działa korzystnie na skórę głowy przy łupieżu i łojotoku, przy dermatozach i w stanach zapalnych oczu.

Berberys. Ściśle: owoc berberysu. To całkowicie zaniechana przyprawa trawienna, choć oprócz trawiennego ma jeszcze działanie żółciopędne i jest dobrym dostawcą witamin, w pierwszym rzędzie witaminy C. Konfitury z berberysu miały we wszystkich starych książkach kucharskich bardzo poczesne miejsce. Nie należy przedawkować.

Lecznicze właściwości czyra były sprawdzane w klinikach wielu krajów, gdzie stosowano ekstrakty do leczenia choroby wrzodowej, nieżytów żołądka oraz nowotworów złośliwych. Uczona z Białoruskiej Akademii Nauk, Nikołajewa, której wyniki badań nad czyrem brzozowym publikowała prasa radziecka w latach sześćdziesiątych, zaleca zemleć 100 g huby na proszek. Dwie łyżeczki tego proszku na pół szklanki ciepłej, przegotowanej wody, nastawić na noc do naciągnięcia. Rano zagotować i pić trzy razy dziennie po łyżce. Francuski uczony, Kars, nazwał leczniczą substancję czyra betolinus. Zawiera on kwas poliporowy o silnym działaniu przeciwzapalnym i przeciwnowotworo- wym, nie słabszym niźli kortyzon. Kars leczył czyrem guzy schorzałej śluzówki jamy ustnej. Nikołajewa tę substancję leczniczą nazywa funginami.

Napar. 1 łyżeczka kminku na 1 szklankę wrzącej wody. Gotować 3 sekundy i naciągać 10 minut. Wypijać 1 szklankę 15 min. po posiłku. Stosuje się przy zaburzeniach jelitowych, niedomogach pęcherzyka żółciowego, zapaleniu oskrzeli i płuc.

Jagody jałowca suche, świeże bądź gotowane są skuteczne przy nieprzyjemnym oddechu i zgadze. Żucie kilku jagód dwa razy dziennie leczy artretyzm, reumatyzm, nieżyt dróg oddechowych. Jagody gotowane w winie działają moczopędnie, rozpuszczają piasek, kamienie żółciowe i moczowe. Przy nieżytach żołądka Kneipp zalecał żuć jagody pierwszego dnia 4 sztuki, każdego następnego dnia o jedną więcej aż do 15 owoców. Następnie, ujmując po jednym dziennie, wrócić do 4 dziennie. Nieprzyjemna woń z ust jest oznaką, że normalna flora bakteryjna w jelitach uległa niekorzystnym zmianom w wyniku infiltracji (przenikania) bakterii gnilnych, bardzo szkodliwych, do jelit, a następnie do krwi. Tutaj gromadzą się substancje toksyczne powodujące upośledzenie czynności enzymów i biotyków kompleksowych.

Napar. 15-30 g kwiatów i ziela na litr wrzątku. Gotować 2 min,, naciągać 10 min. Pić 3 razy dziennie przed jedzeniem po 1/2 szklanki, co działa wzmacniająco, przeciwbakleryjnie, uspokajająco, pobudza apetyt, ułatwia trawienie. Dzieciom podawać napar rozcieńczony, kierując się zasadą, im mniejsze dziecko tym napar „lżejszy”. Ten sam napar może być stosowany jako płukanka.