Kozłek lekarski, zwany walerianą, jest byliną z rodziny koz- łowatych, występuje powszechnie w lesistych i wilgotnych rejonach Europy, Azji Mniejszej, Zachodniej i Środkowej aż po Japonię. W Polsce rośnie w całym kraju w wilgotnych zaroślach, a nawet na skałach jeśli tylko w podłożu jest dostatek próchnicy. Z kilku odmian najczęściej występuje i jest uprawiany kozłek szerokolistny o łodydze do 2 m wysokiej, niezbyt licznych, eliptyczno-lancetowanych listkach. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Owoce bardzo drobne, nagie lub owłosione. Kozłek wytwarza jajowate lub stożkowate kłącza o długości do 5 cm oraz bardzo liczne, walcowate korzenie o grubości do 3 mm i długości do 30 cm. Korzeń w smaku jest słodki, ale zostawia posmak gorzki. Świeża roślina nie pachnie. Swoistego zapachu nabiera dopiero w czasie suszenia. Do celów farmaceutycznych zbiera się jesienią lub wiosną w maju przed kwitnięciem rośliny, korzenie i kłącza, które suszy się.
Korzeń kozłka zawiera m.in. 0,5-2,0 proc. olejku eterycznego o charakterystycznym zapachu, alkaloidy terpenowe (pośród nich aktynidyna działająca podniecająco na koty), kwasy organiczne. Podstawowe związki czynne kozłka stanowią trójestrowe połączenia zwane walepotriatami w ilości 0,1-0,9 proc.
Leave a reply