Syrop z owoców. Zalecany przy awitaminozie i jako środek ściągający przy biegunkach, schorzeniach nerek, pęcherza, woreczka żółciowego, przy owrzodzeniach jamy ustnej i zapaleniu gardła.

Liście działają moczopędnie eliminując chlorki z moczem, kwas moczowy, ponadto oczyszczająco, napotnie: pączki usuwają zastój gruczołów limfatycznych: kora oczyszcza (np. krew), ma właściwości trawienne i przeciwgorączkowe: świeży sok działa przeczyszczająco, usuwa kamicę moczową. Świeży sok z liści brzozy pobudza przesączanie w kłębkach nerkowych i zwiększa wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii oraz potu i żółci. Huba brzozowa, a właściwie czyr brzozowy (czytaj osobny rozdział w tej książce) działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, wzmacniająco, zwiększa odporność organizmu i zwalcza wirusy szkodliwe dla organizmu, ma więc znaczenie przeciwnowotworowe, zmniejsza niebezpieczeństwo przerzutów. Odwary podawane doustnie działają przeciwzapalnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego, a w irygacjach – na błony śluzowe narządów rodnych. Przetwory z brzozy winny być dawkowane przez lekarza.

Jest zaliczany do najcenniejszych roślin leczniczych. Znany od dawna, a jeśli nie wspomina o nim piśmiennictwo starożytne to dlatego, iż arcydzięgiel będąc rośliną północnoeuropejską nie był znany w basenie Morza Śródziemnego. Natomiast wiele o zaletach leczniczych arcydzięgla piszą średniowieczni autorzy z obszarów na północ od Alp.

Świeże jagody utłuc delikatnie, by nie uszkodzić nasion, co polepsza smak i aromat. Zalać wodą tak, aby zakryła owoce. Gotować 1/2 godziny na wolnym ogniu, przecedzić przez płótno. Po wyciśnięciu smażyć na małym ogniu do konsystencji miodu. Dodać trochę cukru lub miodu, 1 łyżkę powideł + 2 łyżki wina lub wody. Zażywać po jedzeniu i na noc. Na astmę można stosować konfiturę otrzymaną ze smażenia młodych wierzchołków pędów z cukrem, dodając miód po usmażeniu.

Napar. 30 g baldaszka kwiatowego na litr wody wrzącej, naciągać 10 min. Popijać trzy filiżanki dziennie między posiłkami przez dłuższy czas na nieżyty i nerwice dróg trawiennych, krwioplucie, na kurcze o charakterze sercowym, kamicę żółciową lub moczową, hemoroidy, astmę, zimnicę, błędnicę, szczególnie u młodych dziewcząt przy zbyt częstych i obfitych miesiączkach.

Związki czynne zawarte w przetworach kasztanowca uszczelniają ściany naczyń włosowatych i doprowadzają ich przepuszczalność do stanu normalnego dzięki zmniejszeniu kruchości naczyń. Usprawnia się przepływ krwi w naczyniach żylnych, co hamuje krzepliwość krwi i przeciwdziała powstawaniu zakrzepów wewnątrznaczyniowych. Wspomniane związki podane na skórę działają przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i łagodnie ściągająco. Garbniki zawarte w kasztanowcu wywierają na przewód pokarmowy działanie rozkurczowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i łagodnie zapierające. Mówiąc w skrócie – właściwości kasztanowca są następujące: 1. Wzmacnia ścianki żył kończyn, 2. Rozrzedza krew. 3. Ułatwia wydalanie moczu u pro- statyków. 4. Działa ściągająco. Kora kasztanowca przewyższa nasiona i kwiaty w działaniu uszczelniającym na drobne naczynia krwionośne.

Świeże i suche liście tymianku z prawoślazem stosuje się przy kokluszu, schorzeniach przewodu pokarmowego i układu nerwowego, gośćcu i zapaleniu korzonków nerwowych, a także jako środek moczopędny i pobudzający apetyt.

Na użytek wewnętrzny. Astenia, astma, biegunka, bezpłodność, brak sił, bóle i zawroty głowy, gorączka z przerwami, neurastenia, brak łaknienia, apopleksja z krwotokiem, dolegliwości nerwowe, drgawki, paraliż, chroniczny nieżyt oskrzeli, obfite pocenie się rąk, niedostateczne wydalanie moczu, niedociśnienie tętnicze krwi, miesiączkowanie bolesne i zaburzenia miesiączkowania, podatność na powstawanie raka, okres poprzedzający poród, zapalenie węzłów chłonnych pachy, przerost układu chłonnego, zapalenie oskrzeli, chroniczny nieżyt żołądka, osłabienie pracy układu trawiennego, schorzenia wątroby, płuc, dróg moczowych, wzmocnienie rekonwalescentów, uszkodzenie włosowatych naczyń krwionośnych w ścianie jelit, wrzód żołądka i dwunastnicy, skurcz jelit, niedokwaśność soku żołądkowego, początkowe objawy cukrzycy, nadmierna pobudliwość nerwowa, nadczynność tarczycy, zatrucia pokarmowe, dychawica oskrzelowa u osób starszych, kamica moczowa.