Przebarwienia skórne

Do niektórych przebarwień skóry (hiperpigmentacja) dochodzi najczęściej u kobiet stosujących pigułkę antykoncepcyjną lub kobiet w ciąży. Prawdopodobnie dzieje się to na skutek zmian poziomu hormonów pociągających za sobą zmiany skórne, choć nie stwierdzono tego z całą pewnością.

Melazma (zwana ostudą lub plamą ciążową) jest rodzajem przebarwienia występującego na twarzy u ponad połowy kobiet w ciąży oraz około jednej trzeciej kobiet zażywających pigułkę antykoncepcyjną. Większe prawdopodobieństwo pojawienia się tego schorzenia zachodzi w przypadku kobiet ciemnoskórych oraz spędzających wiele czasu na słońcu. Zaburzenie to objawia się występowaniem ciemnych plam na skórze twarzy – czasami na policzkach, czasami wokół nosa, ust i brody lub na czole. U niektórych kobiet często ustępuje samoistnie po porodzie, najdalej po roku, ale u kobiet biorących pigułkę może się utrzymywać przez wiele lat.

Czasami ostuda ogranicza się jedynie do naskórka i wtedy łatwo poddaje się leczeniu, polegającym na stosowaniu kremów wybielających na bazie rozjaśniającego lekko skórę hydrochinonu, kwasu retinojowego, kortykostery- dów i preparatów z filtrami UV. Ostuda obejmująca skórę właściwą rzadko poddaje się leczeniu.

U kobiet w ciąży dochodzi do ogólnego ściemnienia skóry: w zasadzie nie ma kobiety, która nie doświadczyłaby w tym okresie pewnych zmian pigmentacyjnych na poszczególnych partiach skóry. Na przykład otoczki brodawek sutkowych podczas ciąży ulegają typowemu ściemnieniu i mogą takie zostać także po porodzie. Ciemnieje również skóra na zewnętrznych narządach płciowych, a ciemne przebarwienia lub inne okolice o ciemniejszym zabarwieniu mogą się stać jeszcze ciemniejsze. U wielu ciężarnych kobiet, zwłaszcza ciemnoskórych i ciemnowłosych, powstaje także linea negra, czyli ciemna linia wędrująca spod biustu aż do pępka. Linia ta zazwyczaj rozjaśnia się mniej więcej w ciągu roku po porodzie.

Choć większość kobiet nie leczy owych zmian skórnych, to mogą one wzbudzać ich niepokój. Świadomość, że są to zmiany naturalne, które prawdopodobnie ustąpią samoistnie po porodzie, może być krzepiąca dla wielu ciężarnych kobiet.

Przebarwienia mogą również wystąpić na skórze uprzednio zranionej, dotkniętej wypryskiem lub łuszczycą oraz na skutek terapii przeciwtrądzikowej. Mogą się pojawić także na skutek opalania po zastosowaniu na skórę pewnych substancji (więcej na ten temat w rozdziale 2).

Małe ciemne plamy na skórze można czasami rozjaśnić sokiem cytrynowym lub kremem z hydrochinonem. Osoby z rozległymi przebarwieniami na skutek urazu skóry lub trądziku powinny bardzo delikatnie obchodzić się ze swą skórą – nie szorować jej mocno podczas mycia i nigdy nie wyciskać zaskórników. U kobiet z tendencją do hiperpigmentacji takie działanie może zwiększyć ryzyko powstawania nowych przebarwień.

Nierówno rozłożony pod skórą barwnik może przybrać formę piegów u osób młodych (zwłaszcza z jasną skórą) lub plam starczych (zwanych lentigines) u osób dojrzałych. Plamy starcze powstają na skutek długotrwałego eksponowania nie zabezpieczonej skóry na działanie słońca, które uszkadza komórki barwnikowe, wytwarzające w takiej sytuacji więcej pigmentu na małych obszarach. Zmiany te – jak wszystkie inne zmiany skórne – powinny być starannie obserwowane pod kątem przeobrażeń mogących sygnalizować powstawanie raka skóry (patrz rozdział 2). Kobiety piegowate lub dotknięte plamami starczymi powinny być szczególnie ostrożne, ich skóra zawsze wymaga stosowania preparatów ochronnych z wysokim wskaźnikiem filtra UV. Piegi i plamy starcze można tuszować podkładami kryjącymi. Kobietom pragnącym na stałe zlikwidować plamki lekarze mogą zalecić chemiczne złuszczanie lub derma- brazję (patrz rozdział 5).