CZĄBER OGRODOWY

Pochodzi ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Należy do rodziny wargowych (Labiatae), która dostarcza wielu ziół leczniczych (tymianek pospolity, macierzanka piaskowa, szanta, szałwia lekarska, mięta, rozmaryn, lawenda, melisa, hyzop, majeranek, bazylia). Temperatura ich suszenia ma duży wpływ na ilość zachowanych substancji czynnych. Podczas suszenia nie należy przekraczać temperatury 35 st. C., co uchroni substancje lotne (olejki eteryczne) zlokalizowane we włoskach gruczołowych.

Spośród licznych odmian cząbru najlepszy jest bałkański (bułgarska czubrica), który ma silniejsze działanie niż cząber uprawiany w Polsce. Na użytek wewnętrzny. Napar. 5 g ziela na szklankę wody wrzącej. Gotować 2-3 minuty, naciągać 10 min. Popijać 1 szklankę 3 razy dziennie po posiłku przy biegunkach, przewlekłych nieżytach przewodu pokarmowego, nerwicy żołądka, nerwicy ogólnej, wzdęciach, błędnicy, ogólnym osłabieniu, pasożytach jelitowych.

Olejek cząbrowy z apteki. Stosować 3-5 kropli z miodem 2-3 razy dziennie pod koniec posiłków przy tych samych dolegliwościach. Cząber sproszkowany używa się do sałatek, mięs, twarogów szczyptę na końcu noża.

Na użytek zewnętrzny. Napar z całej rośliny. 25-30 g na 1 1 wody stosuje się do okładów i jako płyn do przemywania ran. Napar z cząbru na głuchotę. Wprowadzić 3-4 krople do ucha 3 razy dziennie.

Uwaga. Przy chorobach nerek i wątroby oraz przy dolegliwościach sercowych należy ograniczać dawki cząbru. Ziele cząbru wchodzi w skład mieszanek o działaniu wiatropędnym i regulującym trawienie. Mieszanka taka zawiera kłącze tataraku, liść mięty, koszyczek rumianku, ziele dziurawca, korzeń lukrecji i owoc kopru włoskiego w równych ilościach.

Mieszanki przeciwbiegunkowe: kłącze pięciornika, owoc borówki czarnej, ziele rdestu ptasiego, liść pokrzywy, liść babki lancetowatej, kwiat krwawnika i korzeń lubczyka w równych ilościach. Takie mieszanki mogą być także używane do kąpieli przy czyraczycy, wrzodach, guzach, stłuczeniach z wybroczynami.

W Europie Zachodniej, np. we Francji, wywar z cząbru jest stosowany do płukania ust przy owrzodzeniu dziąseł. Uśmierzano nerwoból zębowy przez nacieranie spróchniałego zęba olejkiem z cząbru, przy czym jedną kroplę olejku wprowadzano do ucha. Olejek cząbrowy działa jak antybiotyk.